Kiev’de taht oyunları… Zelenski’nin yerine kim geçecek?

Son dönemde Genelkurmay Başkanı Zalujniy ve Cumhurbaşkanı
Zelenski arasında başlayan gerginlik Ukrayna’nın destekçisi Batı ülkelerinde
tartışılmaya başlandı. Yaz boyu süren başarısız taarruz sonrası başlayan
tartışmalar Zelenski’nin “Zalujniy siyasete girmek istiyor” imalarıyla büyüdü. Ukrayna
eski Başbakanı Mykola Azarov’a göre, Batı Zelenski’yi devirme kararı aldı. Zelenski sonrası döneme ise mevcut Genelkurmay Başkanı Zalujniy hazırlanıyor.

Maydan
olaylarında devrilen Rus yanlısı lider Viktor Yanukoviç’in Başbakanlığını yapan
Azarov, 2022’de Rus işgali başladıktan sonra Rusya televizyonlarına konuşmayı
da ihmal etmedi. Bu nedenle hakkında soruşturma bile başlatıldı. Azarov Rus yanlısı olsa bile Zelenski’nin koltuğunun
sallantıda olduğu Batılılarca dile getiriliyor. Kiev’deki bu hava değişimini
fark eden Ukrayna’nın çeşitli figürleri ise doğru zamanda doğru yerde olabilmek
için kıyasıya bir yarışa girdiler.

ZELENSKİ’NİN SÖZCÜSÜ

Bu isimlerin başında savaşın ilk yılında Zelenski’nin
sözcülüğünü yapan Oleksiy Arestoviç geliyor. Arestoviç, Ukrayna siyasetine eski
bir askeri istihbaratçı ve Donbass’ta savaşmış bir “kahraman” olarak girdi. Henüz
2019’dayken savaşın 2022’de başlayacağını öngördü. Savaş başladıktan sonra
yaptığı günlük yorumlar, Ukrayna için çizdiği “çok kültürlü” beşinci yol
vizyonu ülke çapında popülaritesini arttırdı.

Savaşın ilk yılı biterken bir kente düşen Rus füzesinin kasten
atılmadığını ve Ukrayna hava savunmasının müdahalesi sonucu yerleşim yerine
düştüğünü söylemesi üzerine Zelenski tarafından istifası istendi. Bu noktadan
sonra Arestoviç, Zelenski’ye olan eleştirilerini gün geçtikçe arttırdı. Rusçanın
yasaklanması ve Ortodoks Kilisesi’nin kapanmasını Ukrayna adına facia olarak
nitelendirdi. Arestoviç’e göre cephede savaşan Ukraynalının dilinde Rusça
boynunda ise haç var. Böyle politikalar, askerlerin motivasyonunu uzun vadede
parçalayacaktı.

Ancak Ukrayna yönetimi de Arestoviç’in bu muhalefetinden
rahatsız. Geçtiğimiz günlerde “küresel çapta kaybeden Batı’yı seçerek hata
yaptık” çıkışıyla tekrar gündem olan Arestoviç’e “Rus propagandası yapıyor” eleştirisi
geldi. Hatta Ukrayna medyasında olası bir Rusya zaferinde “bir kukla olmayı planlıyor” yorumları
dahi yapıldı. Arestoviç’in geçmişi ve savaş boyu aldığı tutum göz önünde
bulundurulursa ülkede doğrudan ihanet olarak algılanabilecek bir davranışta
bulunması pek olası değil. Ayrıca kendisi şu an ABD’de.

KİEV VALİSİ

47 maçının 45’ini kazanan efsane boksör ve Kiev valisi Vitali
Kliçko, savaşın başında büyük alkış topladı. Hakkında “milyon dolarları varken
ülkesi için savaşıyor” yorumları yapılan Kliçko’nun Zelenski’yle sürtüşmesi
yeni değil. Zelenski, işgalin ilk günlerinde Rusya’nın Kiev’e saldırıları sonrası
elektrik ve su kaynağı kesilen Ukraynalıların faydalanabilmesi için açılan tesislerin
doğru çalışmamasının faturasını Vali Kliçko’ya çıkarmıştı. Kliçko da Zelenski’yi
“savaşa iyi hazırlanmamakla” suçladı.

Kliçko, son dönemde Genelkurmay Başkanı ve Cumhurbaşkanı
arasında çıkan gerginlikte de Zalujniy’nin tarafını tuttu. Kliçko, halkta
popülerliği yüksek olan biri olarak olası bir liderlik değişiminde önemli bir
rol oynayacağı söylenebilir.

GENELKURMAY BAŞKANI

Taht oyunlarındaki en büyük oyuncu ise Genelkurmay Başkanı
Valeri Zalujniy. , Ukraynalılar gözünde en popüler figürlerden birisi olan Zalujniy’i ülkenin yüzde 86’sı başarılı buluyor. 2014’te doğru düzgün çatışmadan Kırım’ı
Ruslara bırakan Ukrayna ordusu, Zalujniy’nin kontrolünde Rus işgalini durdurmayı
başarmıştı.

Ancak askeri kabiliyetlerinin yanında Zalujniy’nin politik nüfuzu da dikkat çekiyor. Mesela 2021 yılında Zalujniy ordunun başına geçtiğinde
Zelenski’nin ordudaki kontrolü epey zayıftı. 2014’ten bu yana Rus
ayrılıkçılarla çatışan Azov taburu gibi aşırı sağcı yapılar Zelenski’ye
itaatsizlik ediyordu. 2019 yılında Zelenski’nin bir Azov militanıyla konuşurken
“ben bu ülkenin Cumhurbaşkanıyım bana saygı duyacaksın” diye bağırması ordu
üzerindeki kuvvetinin ne kadar yetersiz olduğunu gözler önüne sermişti.

Zalujniy altında Azov, Aydar ve Kraken taburları orduya tam olarak entegre edildi. Aşırı sağcı kimliklerini korusalar da Batı’nın da yönlendirmeleri
sonucunda sembollerini biraz “törpülediler”. Azov taburunun adı “3. Taarruz taburu” oldu. Zalujniy yönetiminde Ukrayna ordusu, NATO eğitimleri ve donanımlarıyla
Rusya’nın 2022’de başlatacağı saldırıya karşı hazırlandı.

Bugün ise Zelenski, emirlerini verirken Zalujniy’nin etrafından
dolaşıyor. Hatta Bahmut savunması sonrası popülerleşen Kara Kuvvetleri Komutanı
Oleksandr Sirski’nin Zalujniy’nin yerine Genelkurmay Başkanı olacağı bile
konuşuluyor. Kim kimi “yiyecek” şimdilik söylemek zor ancak görünen o ki Ukrayna,
Rusya’yla savaşa devam ederken ülkeyi içerden sarsacak gelişmelere gebe.