Mahkeme ‘çocuk’ saydı: Tüp bebek çalışmaları durduruldu

Alabama Yüksek Mahkemesi’nin dondurulmuş embriyoların çocuk olarak kabul edildiği ve bir kişinin yanlışlıkla onları yok etmekten sorumlu tutulduğu yönündeki kararı, ABD’de üreme tıbbı konusunda yeni bir değişikliğe imza attı. 

BBC’de yer alan habere göre, ABD’nin güney eyaletinin en büyük hastanesi, kararın ardından cezai kovuşturmaya maruz kalabilecekleri korkusuyla in-vitro fertilizasyon (IVF) hizmetlerini durdurdu.

Birmingham’daki Alabama Üniversitesi sağlık sistemi, kadınların yumurtalıklarından yumurta almaya devam edeceğini söyledi. Ancak IVF sürecinde yumurtaların rahme yerleştirilmeden önce spermle döllendiği bir sonraki adımı durduracağını açıkladı. 

Devletin önde gelen sağlık kuruluşu yaptığı açıklamada, “Bu durumun hastalarımızın IVF yoluyla bebek sahibi olma girişimlerini etkileyecek olmasından dolayı üzgünüz” dedi. 

Tıp uzmanları ve üreme savunuculuğu grupları, kararın Alabama ve ötesindeki doğurganlık tedavileri için olumsuz sonuçları olabileceği konusunda uyardı. Muhafazakâr gruplar ise en küçük embriyonun bile yasal korumayı hak ettiğini savunarak kararı memnuniyetle karşıladı. 

Karar, 2020 yılında bir üreme kliniğinde embriyoları kaybolan üç çiftin açtığı dava sonrası tartışıldı. Bir hastanın embriyoların saklandığı yere gidip, embriyoları tutarken yanlışlıkla düşürmesi sonucu embriyolar yok oldu. 

Çiftler, tıp merkezine “Küçüklerin Haksız Ölümü Yasası” uyarınca dava açtı. Bu yasa fetüsleri kapsamakta ancak IVF sonucu oluşan embriyoları özel olarak kapsamamaktaydı. Bir alt mahkeme embriyoların “bir kişi ya da çocuk olarak” nitelendirilemeyeceğine ve haksız ölüm davasının ilerleyemeyeceğine karar verdiğini duyurdu. Ancak Alabama Yüksek Mahkemesi kararında çiftlerin yanında yer aldı ve dondurulmuş embriyoların “çocuk” olarak kabul edildiğine hükmetti.

Kararda, haksız ölüm yasasının “bulundukları yere bakılmaksızın doğmamış tüm çocuklara” uygulandığı belirtildi.

Çoğunluk görüşüne katılan Yargıç Tom Parker şunları yazdı:

“Doğumdan önce bile tüm insanlar Tanrı’nın suretine sahiptir ve yaşamları Tanrı’nın yüceliği yok edilmeden yok edilemez” 

Üreme Hakları Merkezi’nin devlet politika direktörü Elisabeth Smith, BBC’ye yaptığı açıklamada şunları söyledi: 

“Embriyolara tüzel kişilik kazandıran bir yasanın çıkarılması, birçok insanın ailelerini kurmak için güvendiği bir bilim olan IVF’nin kullanımı açısından feci sonuçlara yol açabilir”