Araştırma: ‘Uzun Covid’ kronik yorgunluğa neden oluyor

Düzenli spor yapan birçok kişi, Covid-19 salgınına yakalandıktan sonra “performanslarının düştüğünden ve çok daha hızlı yorulduklarından” şikayet etmeye başladı.

Benzeri şikayetler, kafa bulanıklığından dolayı eski performanslarını koruyamayan tecrübeli ofis çalışanlarından da geliyor.

Amsterdam Üniversitesi Tıp Merkezi‘nden bilim insanları, bu zihinsel ve fiziksel yorgunluğun sebebinin “Uzun Covid” olduğunu keşfetti.

İç Hastalıkları Profesörü Michèle van Vugt yaptığı açıklamada, “Uzun Covid hastalarının kaslarında belirgin değişiklikler görüyoruz. Yorgunluğun nedeni gerçekten de biyolojik” ifadelerini kullandı.

BİSİKLET TESTİ

Araştırma kapsamında, Uzun Covid hastası 25 ve Covid 19’a hiç yakalanmamış 21 kişi olmak üzere toplam 46 denek seçildi. Deneklerden, 15 dakika boyunca “bisiklet sürmeleri” istendi.

Her ne kadar birçok kişi bisikleti kolaylıkla sürebilecek olsa da bu durum Uzun Covid hastaları için oldukça yorucu oldu.

Araştırmaya göre, Uzun Covid’li grup, “Belirgin şekilde daha düşük bir egzersiz kapasitesi sergiledi” ve sonrasında bazıları, ciddi sağlık sorunları yaşadı.

KAS DOKULARINDA ANOMALİ

Amsterdam Vrije Üniversitesi İnsan Hareket Bilimleri Bölümü’nde Yardımcı Doçent olan, çalışmanın ortak yazarlarından Rob Wüst ellerindeki bulguları şu sözlerle açıkladı:

“Hastaların kas dokusunda çeşitli anormallikler gördük. Hücrenin enerji fabrikaları olarak da bilinen kas mitokondrilerinin nispeten daha verimsiz çalıştığına ve daha az enerji ürettiğine şahit olduk…”

“OKSİJENDEN ÇOK ŞEKERE BAĞIMLILAR…”

Araştırmacılar, katılımcıların egzersizleri dışında da veriler topladı. Katılımcıların, egzersizlerden bir hafta önce alınan iskelet ve kas örnekleri, Uzun Covid hastalarının kaslarının, Covid-19’a hiç yakalanmamış gruba kıyasla “daha yüksek oranda glikolitik life” sahip olduğunu ortaya koydu.

Yani, söz konusu hastaların kasları, enerji üretmek için oksijenden çok şekere bağımlı ve bu nedenle de daha çabuk yoruluyorlar.

HEPSİ SAĞLIKLI BİREYLERDİ…

Egzersiz seansından sonra alınan biyopsiler, Uzun Covid hastaları için durumun, düşünülenden daha kötü olduğunu ortaya koydu.

Uzun Covid hastalarının mitokondrileri, eskisinden daha kötü çalışmakla kalmıyor, aynı zamanda kasları; vücutlarının onarmakta zorlandığı, “daha ciddi doku hasarı belirtileri” gösteriyordu.

Çalışma boyunca tespit edilen daha endişe verici bir diğer bulgu ise tüm katılımcıların, hastalığa yakalanmadan önce genç, formda ve sağlıklı olmaları oldu.

Çalışmaya katkı sunan deneklerin hiçbiri, salgın döneminde hastaneye kaldırılacak kadar hastalanmamıştı. Dahası, salgından sonra bile sağlıklı kalpleri ve akciğerleri vardı.

Araştırma sonuçlarına açıklayan Wüst: “Bu gerçekten de vücutlarında, Covid’ten dolayı ters giden bir şeyler olduğunu doğruluyor. Uzun Covid kaslara zarar veriyor ve metabolizmayı köreltiyor…”

UZUN COVID (POST-AKUT SEKELLER) NEDİR?

Uzun Covid, Covid-19 enfeksiyonundan sonra haftalar, aylar hatta yıllar sürebilen bir dizi semptomun devam etmesi durumudur. 

Çoğu insan Covid-19’u hafif semptomlarla atlatırken, bazı kişilerde hastalık ağır geçebilir veya ölümcül olabilir. Uzun Covid, enfeksiyonun akut fazının ötesinde, iyileşme sürecinde ortaya çıkan bir durumdur ve Covid-19 ile aynı şey değildir. Covid-19 enfeksiyonundan sonra en az bir ay süren devam eden veya yeni gelişen sağlık sorunlarıdır.

Semptomlar çok çeşitlidir ve yorgunluk, nefes darlığı, eklem ağrıları, baş ağrısı, kalp çarpıntısı, beyin sisi, tat ve koku duyusunda devam eden değişiklikler gibi geniş bir yelpazeyi kapsar.

Uzun Covid, enfeksiyonun akut fazının sona ermesine rağmen devam eder ve bazı kişilerde aylarca veya yıllarca sürebilir. Uzun süreli etkiler, kişinin günlük yaşam kalitesini ve işlevselliğini önemli ölçüde etkileyebilir.

UZUN COVID İLE COVID-19 ARASINDAKİ FARKLAR

SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Belirtiler genellikle enfeksiyondan sonraki ilk birkaç gün içinde başlar ve çoğu kişide 2-3 hafta içinde geçer.

Semptomlar arasında ateş, öksürük, nefes darlığı, tat ve koku kaybı gibi akut solunum yolu enfeksiyonu belirtileri bulunur. Hastalığın şiddeti hafiften ağır dereceye kadar değişebilir, bazı durumlarda hastaneye yatışı veya ölümü gerektirebilir.

İki durum arasındaki temel farklar şunlardır:

Süre: Covid-19 genellikle kısa süreli bir hastalıktır, oysa uzun Covid uzun süreli etkilere sahiptir.

Semptomlar: Her iki durumda semptomlar çeşitlilik gösterse de, uzun Covid’de semptomlar daha uzun süreli ve çeşitli olabilir, bazen iyileşme görüldükten sonra bile yeni semptomlar ortaya çıkabilir.

Yönetim ve Tedavi: Covid-19 için akut tedavi yöntemleri mevcuttur (örneğin, antiviral ilaçlar, oksijen tedavisi), ancak uzun Covid için tedavi daha çok semptomların yönetilmesine odaklanır ve multidisipliner bir yaklaşım gerektirebilir.

“NEDENİ HENÜZ TESPİT EDİLEMEDİ…”

Uzun Covid’in tam nedeni henüz tam olarak anlaşılmamıştır, ancak virüsün vücutta yol açtığı hasar, bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi ve potansiyel olarak kalıcı organ hasarı gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. 

Uzun Covid araştırmaları devam etmekte ve bu durumun daha iyi anlaşılması ve etkili tedavilerin geliştirilmesi için çaba sarf edilmektedir.