AKP’nin yeni ‘kentsel dönüşüm’ yasasına tepkiler: Mülkiyet hakkı ihlal ediliyor

TBMM Genel Kurulu’nda AKP grubunun Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun (6306) ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, kabul edilerek yasallaştı.

Kentsel dönüşümü değil sermaye için yeni rant alanları oluşturmayı amaçladığı iddiasıyla tartışma konusu olan yasayla birlikte her yer “rezerv yapı alanı” ilan edilebilecek. Dönüşüm kapsamında borcunu ödeyemeyenler ise mülkiyet hakkını kaybedecek. Bununla birlikte araziler uygulama projesi olmasa da ihale edilecek.

Yasayla, bir yerin rezerv alanı olabilmesi için ‘üzerinde yapı olmaması ve meskun mahal dışında yer alması’ şartı da kalktı. Şehir merkezlerinde üzerinde yapı bulunan alanlar, özel mülkiyetler, parklar ve askeri alanlar da ‘rezerv alan’ ilan edilebilecek.

‘KUPON ARAZİ’YLE ANLATTI

Yasa kabul edilmeden önce yapılan görüşmeler sırasında muhalefet partilerinden tepki geldi. CHP Balıkesir Milletvekili Ensar Aytekin, Meclis’teki konuşmasında teklife tepkisini şöyle dile getirdi: 

“Teklifin görüşme aşamasında; afet sosyologları, kent sosyologları, sosyal çalışmacılar gibi kritik alanlardaki bilim insanlarının görüşünün alınması gerekirdi. Ancak, AKP’nin hep yaptığı gibi ben yaptım oldu diye bakılan bir yaklaşım bu teklife de egemendir. Toplanma alanlarını imara açtınız, şimdi sınırsız yetkiyle istediğiniz her alanı rezerv alanı ilan ediyorsunuz. 

Bu teklifte rezerv alanlar ile ilgili çok ciddi sorunlar vardır. Mevcut uygulamada bir yerin rezerv alanı olabilmesi için  üzerinde yapı olmaması ve meskun mahal dışında yer alması gerekiyorken, yeni düzenlemeyle rezerv yapı alanı tanımındaki ‘yeni yerleşim alanı olarak’ ifadesi yasadan çıkarılarak, meskun mahal şartı kaldırılmaktadır. Bu şu demek, bir gün bir helikopter bir şehrin üzerinde uçar, kupon arazileri gözüne kestirir, helikopterdeyken bir telefonla ilgili bakana ulaşılır, ve o bakana şu denir: burayı rezerv alanı yapın, benden habersiz de kimseye satmayın.

Bu durum sadece İstanbul için risk oluşturmuyor. Seçim bölgem Balıkesir 1.derece deprem kuşağında. Geçtiğimiz dönem de çokça ifade ettim. Bu şehir Marmara depreminden bağımsız 7’lik deprem bekliyor. Ve bu kentin büyük kısmı zemin sıvılaşması yaşayan yerlerde

Bakan bey, 2 Temmuz’da bir açıklama yaptı ve kırmızı çizgileri ifade etti. O çizgilerden birisi  zemin sıvılaşması olan yerlerde yapılaşma yapılmayacak, diğer kırmızı çizgi de dere yataklarına yapılaşma olmayacak. Bakın Edremit ilçesinde, bir Dalyan Sulak Alanı var. Burayı sözde cazibe merkezi haline getirmek için, sulak alan niteliğine rağmen yaşam alanı projesi hazırlandı, konutlar tasarlandı, planlar değişti. Sırf rant için yapıldı.

Çevre örgütleri sulak alan korunsun diye süreci mahkemeye taşıdı. İlk derece mahkemesi de çevrecileri haklı bularak, sulak alana yapılaşma kararı veren bu tasarıyı durdurdu. Ama AKP’li Balıkesir büyükşehir belediyesi bu karara idare mahkemesinde itiraz etti. Süreç yürüyor. Bu teklif geçerse, burası bir rezerv alanı olarak tasarlanarak, ranta peşkeş çekilecek. Bakan beyden kırmızı çizgilerine ilişkin verdiği sözü tutmasını bekliyoruz.”

Kentsel Dönüşüm Yasası teklifinin özeti şudur:
Bir gün bir helikopter bir şehrin üzerinde uçar, kupon arazileri gözüne kestirir, helikopterdeyken bir telefonla ilgili bakana ulaşılır, ve o bakana şu denir: burayı rezerv alanı yapın, benden habersiz de kimseye satmayın. pic.twitter.com/evYQsKVIrr

— Ensar Aytekin (@EnsarAytekin10) November 8, 2023
KENTSEL DÖNÜŞÜM DEĞIL, RANTSAL DÖNÜŞÜM YASASI!

CHP Mersin Milletvekili Gülcan Kış da yasaya ilişkin “Adı Afet Yasası ama içinde afet tanımı bile yok! Anayasa’ya aykırılıklarla dolu düzenlemeler! Mülkiyet hakkının ihlali! Muhalefetin, meslek odalarının, görüşleri yok sayılıyor! Sadece rant amaçlı bir yasa!” dedi.

Kentsel Dönüşüm Değil, Rantsal Dönüşüm Yasası!

Adı Afet Yasası Ama İçinde Afet Tanımı Bile Yok!

Anayasa’ya Aykırılıklarla Dolu Düzenlemeler!

Mülkiyet Hakkının İhlali!

Muhalefetin, Meslek Odalarının, Görüşleri Yok Sayılıyor!

Sadece Rant Amaçlı Bir Yasa!

AKP’nin iki buçuk… pic.twitter.com/ZunZi7CDgz

— Gülcan Kış (@GulcanKis) November 7, 2023
“YAZIK İSTANBULUMUZA”

Gelecek Partisi Grup Başkanvekili İsa Mesih Şahin de teklife ret oyu verdiğine dair görseli sosyal medya hesabından paylaşırken şu ifadelere yer verdi:

“Yazık İstanbulumuza…

İstanbul’da Marmara Denizi açıklarında #deprem yaşandığı anda; TBMM’de kalıcı bir çözüm olmayacak kentsel dönüşüm yasası kabul ediliyor.

İstanbul’a özel yasa hazırlamadan, bütüncül bir planlama yapmadan bu şehri depreme hazır hale getiremeyiz.”

Yazık İstanbulumuza…

İstanbul’da Marmara Denizi açıklarında #deprem yaşandığı anda; TBMM’de kalıcı bir çözüm olmayacak kentsel dönüşüm yasası kabul ediliyor.

İstanbul’a özel yasa hazırlamadan, bütüncül bir planlama yapmadan bu şehri depreme hazır hale getiremeyiz. pic.twitter.com/EN9OswssY2

— İsa Mesih Şahin (@isamesihsahin) November 7, 2023